Schronisko PTTK nad Morskim Okiem
 „Nowe schronisko” nad Morskim Okiem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1410 m n.p.m. |
| Data otwarcia |
1908 |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°12′05,0″N 20°04′16,7″E/49,201389 20,071306
| |
| Strona internetowa | |
Schronisko PTTK nad Morskim Okiem – schronisko turystyczne położone nad Morskim Okiem, w Dolinie Rybiego Potoku w Tatrach Wysokich. Znajduje się na wysokości 1410 m n.p.m. na polodowcowym wale morenowym. Składa się z dwóch części: Starego Schroniska pochodzącego z XIX wieku i Nowego Schroniska, wybudowanego w 1908 roku przez Towarzystwo Tatrzańskie. Po remoncie kapitalnym w latach 1988–1992 schronisko dysponuje 79 miejscami noclegowymi: 36 w Nowym Schronisku (w pokojach 3-6 osobowych) oraz 43 w Starym Schronisku (w salach wieloosobowych: 13-, 14- i 16-osobowych)[1]. Posiada też restaurację i bar oraz mieści stację ratunkową TOPR. Budynek schroniska został w 1976 roku uznany za zabytkowy i jest prawnie chroniony. Schronisko jest zarządzane przez PTTK.
Schronisko stanowi odrębną miejscowość typu schronisko turystyczne[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Najwcześniejsze wzmianki o istniejącym schronie w tym rejonie pochodzą z roku 1823. Pierwsze schronisko zostało wybudowane w roku 1827 przez Emanuela Homolacsa, właściciela terenów wokół jeziora. Budynek składał się z sieni, kuchni, izby noclegowej i strychu. Schronisko nie miało jeszcze szyb i było bardzo skromnie wyposażone. Kilkukrotnie je remontowano, jednak w latach 50. i 60. XIX wieku było już w bardzo złym stanie.
W 1865 r. schronisko spłonęło. Dopiero w 1874 r. Towarzystwo Tatrzańskie rozpoczęło budowę nowego schroniska. Postawiono niewielki drewniany budynek z miejscami noclegowymi dla 25 osób. Obiekt otwarto 3 sierpnia 1874 r., a na uroczystości byli obecni m.in. Adam Asnyk i Helena Modrzejewska. Z inicjatywy Leopolda Świerza 16 września 1875 r. schronisko nazwano imieniem Stanisława Staszica.
W kolejnym okresie powoli podnoszono standard schroniska. W roku 1891 rozbudowano je do powierzchni 252 m² i 27 pokojów dwuosobowych oraz dostawiono obok drugi budynek przeznaczony na wozownię o powierzchni 119 m², służącą turystom do „garażowania” konnych powozów. Schronisko służyło turystom w sezonach letnich do nocy z 1 na 2 października 1898 r., kiedy to kolejny pożar strawił budynek. Budynek wozowni po pożarze właściwego schroniska przejął jego rolę i pełni ją do dziś. Obecnie tzw. Stare Schronisko (była wozownia) jest najstarszym istniejącym schroniskiem w Tatrach Polskich.
Pod koniec XIX wieku nad jeziorem wybudowany został inny obiekt – bacówka Anny Burowej po zachodniej stronie moreny. Burowa, prowadząc działalność turystyczną, rozpoczęła konflikt z Towarzystwem Tatrzańskim, trwający aż do 1930 r. i zakończony rozebraniem bacówki.
Obecne Nowe Schronisko wybudowano w 1908 r.[3][1] i od tej pory jest ono jednym z najpopularniejszych obiektów noclegowych w całych Tatrach. W latach 70. XX wieku, kierując się koniecznością ochrony jeziora, dyrekcja TPN zamierzała przenieść oryginalny obiekt do planowanego skansenu architektury tatrzańskiej, a w jego miejscu wznieść nową budowlę bez funkcji noclegowych i gastronomicznych, mieszczącą dyrekcję parku narodowego, muzeum alpinizmu, dyżurkę GOPR i pokoje gościnne dla wąskiego grona osób związanych z dyrekcją parku. Planów tych nigdy nie zrealizowano[4]. W 1997 roku schronisko odwiedził papież Jan Paweł II.
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
– czerwony z Toporowej Cyrhli przez Psią Trawkę, Rówień Waksmundzką, dalej wzdłuż szosy nad Morskie Oko i obok Czarnego Stawu na Rysy.
- Czas przejścia od Wodogrzmotów Mickiewicza do schroniska: 1:30 h, ↓ 1:15 h
- Czas przejścia od schroniska do Czarnego Stawu: 50 min, ↓ 40 min
- Czas przejścia od schroniska na Rysy: 3:50 h, ↓ 3:10 h
- – asfaltowa szosa z parkingu na polanie Palenica Białczańska (niedostępna dla samochodów), łącząca się z czerwonym szlakiem przed Wodogrzmotami Mickiewicza (2:20 h, ↓ 1:55 h)
- – czerwony dookoła jeziora (ok. 50 min)
– niebieski przez Świstówkę Roztocką do schroniska PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich (2 h, w drugą stronę 1:40 h)
– żółty na Szpiglasową Przełęcz („Ceprostrada”) (2:15 h, ↓ 1:40 h)[5]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Strona Schroniska Morskie Oko. schroniskomorskieoko.pl [dostęp: 2018-11-24]
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-04].
- ↑ 140 lat schroniska nad Morskim Okiem. kuriergalicyjski.com [dostęp: 2018-11-24]
- ↑ Janusz Rygielski, Niekochane góry, Kraj, Warszawa, 1984, s.110,115, ISBN 83-00-00633-8
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof Pisera: Jak dawniej po Tatrach chadzano. Zakopane: TPN, 2007. ISBN 978-83-60556-00-9.